Depresja jest stanem cechującym się obniżonym nastrojem, napędem oraz anhedonią. Są to główne cechy, jednak depresja objawów ma wiele i kombinacje ich mogą prezentować blisko 300 wariantów. Z tego względu do praktyki klinicznej wyodrębniono różne podtypy depresji, dzięki czemu efektywniej można dobierać odpowiednie leczenie. Kiedyś dzielono depresję na endogenną czyli spowodowaną pierwotnie dysfunkcją mózgu lub egzogenną czyli spowodowaną czynnikami środowiskowymi/ sytuacją życiową. Obecnie nie używa się tych terminów.
Z używanych w praktyce podtypów depresji, możemy wymienić:
- Depresja typowa, melancholiczna – kiedy pacjent ma przede wszystkim obniżony nastrój, problemy w odczuwaniu przyjemności, gorzej czuje się od rana, wybudza się 2h przed budzikiem, prezentuje brak apetytu i utratę masy, ma nadmierne poczucie winy
- Depresja atypowa – Nastrój pacjenta może być zmienny w zależności od sytuacji i poprawiać się w odpowiedzi na pozytywne bodźce. Pacjent ma nadmierną senność, wzrost łaknienia i masy ciała, odczuwa ciężkość kończyn. Depresja ta występuje często w przebiegu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych.
- Depresja anestetyczna – przebiega z nasiloną anhedonią, zobojętnieniem, ograniczeniem przeżywanych emocji, poczucie utraty pamięci, gorszym myśleniem i wrażeniem otępienia intelektualnego.
- Depresja hipochondryczna – charakterystyczne jest nasilenie troski o swoje zdrowie i autoobserwacja, skupianie się na dolegliwościach fizycznych. e. Depresja anankastyczna – dominują myśli i impulsy natrętne, poczucie winy i grzechu, częste fantazje samobójcze.
Występują jeszcze inne specyficzne odmiany depresji, ze względu na swój szczególny przebieg i okoliczności, wymagające bardziej wnikliwej diagnostyki i odmiennego leczenia:
- Depresja psychotyczna – depresja w trakcie której dochodzi do pojawienia się objawów wytwórczych takich jak halucynacje lub urojenia. Nowe badania wskazują, że taka postać depresji ma więcej wspólnego z zaburzeniami dwubiegunowymi, schizoafektywnymi, niż zaburzeniami depresyjnymi jednobiegunowymi.
- Depresja maskowana – Jest to depresja, która przebiega objawowo jako inna jednostka np.: przewlekłe bóle, nasilony lęk, objawy psychosomatyczne, zaburzenia pamięci. Objawy nie będące kryteriami depresji są w tym przypadku tak nasilone, że mogą maskować prawdziwą ich przyczynę – czyli zaburzenia nastroju depresyjne.
- Depresja sezonowa – W tym wypadku zaburzenia nastroju mają nasilenie w konkretnych porach roku najczęściej jesienno-zimowych.
- Depresja lękowa – Jest to jednostka w której współwystępują objawy lęku i objawy depresyjne, jednak nie spełnia ona w pełni kryteriów depresji lub konkretnych zaburzeń lękowych.
- Dystymia – tak naprawdę, nie jest to depresja a przewlekłe obniżenie nastroju niespełniające pełnych kryteriów depresji. W trakcie dystymii, mogą jednak pojawić się pełnoobjawowe epizody depresyjne i wtedy mówimy o „podwójnej depresji”.
- Depresja poporodowa – jest to zaburzenia występujące u kobiet od 4-6 tygodni po porodzie (niekiedy później). W obrazie klinicznym częsta jest triada objawów – niska samoocena, napięcie, hipochondria. Często też pojawiają się płaczliwość i drażliwość, poczucie braku kompetencji rodzicielskich, trudności w okazywaniu pozytywnych emocji. Jest to bardzo szczególna postać, która ma dedykowany lek – Zuranolon (Niedostępny jeszcze w Polsce, zatwierdzony przez FDA i stosowany w Stanach Zjednoczonych Ameryki w warunkach szpitalnych). Do badania przesiewowego w kierunku tego zaburzenia służy edynburska skala depresji poporodowej. Ostatnie doniesienia wskazują również, iż depresja poporodowa dopada zarówno kobiety jak i mężczyzn. Oczywiście przebieg i powody są zupełnie inne. Notuje się, że nawet 25% świeżo upieczonych ojców może doświadczyć objawów depresji. Depresja „poporodowa” u mężczyzn prawdopodobnie związana jest z czynnikami zewnętrznymi i kwestia adaptacji do nowej roli w życiu.
